Azerbaycan’ın geçen haftaki askeri operasyonu sonrası Dağlık Karabağ’da kontrolü yeniden ele geçirmesi sonrası bölgeyi terk ederek Ermenistan’a geçen Ermenilerin sayısı 30 bine yaklaştı.
Bu sayı Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermenilerin neredeyse dörtte birine denk geliyor.
Bölgeyi Ermenistan’a bağlayan yollarda araçların uzun konvoylar oluşturdukları görülüyor.
Azerbaycan bölgede yaşayanlara güvende olduklarını söylese de, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan “etnik temizlik” uyarısı yaptı.
Azerbaycan, bölgedeki Ermenileri “eşit yurttaşlar” olarak entegre etmek istediğini de söylüyor ancak Erivan’ın uyarısı sonrası bölgedeki Ermeniler kaçarak Ermenistan’a gitmeye başladı.
Uluslararası alanda Azerbaycan toprağı olarak tanınan Dağlık Karabağ’ın geniş kesimleri, 30 yıldır fiili olarak Ermeni güçlerinin kontrolü altındaydı.
2020 yılındaki 2. Dağlık Karabağ Savaşı, Rusya’nın arabuluculuğunda imzalanan bir ateşkes anlaşmasıyla sona ermişti.
Ancak Azerbaycan’ın 19 Eylül’de başlattığı ve yaklaşık 24 saat süren askeri operasyon sonrası bölgedeki Ermeni güçleri ateşkesi ve silahlarını teslim etmeyi kabul etti.
Son operasyonda en az 200 Ermeni’nin ve onlarca Azeri askerin öldüğü belirtiliyor.
Sınırda sıkı kimlik kontrolü
Azeri yetkililer, bölgeyi terk etmek isteyen Ermenilere sıkı bir kimlik kontrolünden sonra izin veriyor.
Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan bir Azeri yetkili bu kontrollerin “savaş suçu şüphelilerinin” bulunması için yapıldığını; silahlarını teslim eden Ermenilerin affedilmesinin planlandığını ancak “Karabağ savaşları sırasında suç işlemiş olanların kendilerine teslim edilmesi gerektiğini” belirtti.
Bölgedeki BBC ekibi yüzlerce araç ve otobüsün Ermenistan’ın güneyindeki Goris kentine ulaşmaya çalıştığını aktardı.
Kente ulaşabilenlerin çoğuysa BBC’ye bundan sonra ne yapacaklarını bilmediklerini söyledi.
BBC’ye konuşan Malina adlı bir kadın, Azerbaycan operasyonu sırasında ailesiyle birlikte kilere saklandıklarını, ateşkesin ardındansa yerel yetkililerin herkese “güvenlikleri için Ermenistan’a gitmelerini” söylediğini belirtti.
Malina’nın Martakert (Azerice Ağdere) bölgesindeki köyü şu an tamamen boşalmış durumda. Malina, verilen güvencelere rağmen, Azeri yönetimi altında güvende hissetmedikleri için evlerini terk ettiklerini söylüyor.
Erivan yönetimi çatışma yüzünden evsiz kalanlara barınma sağlayacaklarını açıklamıştı ancak bir mülteci akınıyla nasıl başa çıkacaklarına dair net bir plan sunmadı. Hükümet yüzlerce mültecinin hükümetin sağladığı konutlara yerleştirildiğini söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün (26 Eylül) Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e “sivillere koşulsuz güvenlik ve hareket özgürlüğü sağlanması ve Dağlık Karabağ’a gönderilen insanı yardımların engellenmemesi” çağrısı yaptı.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de taraflara insan haklarına saygı gösterilmesi çağrısında bulundu.
Ateşkesten bu yana bölgeye sadece bir kez 70 tonluk bir insani yardımın girişine izin verildiği aktarılıyor. Azerbaycan un ve hijyen malzemelerinden oluşan 40 tonluk bir yardımın daha yolda olduğunu aktardı. Bölgedeki Ermenilerin liderleriyse binlerce kişinin gısaya erişimi olmadan barınaklarda, okul binalarında ya da açık alanlarda uyuduğunu söylüyor.
Azeri ve Ermeni heyetler dün (26 Eylül) Belçika’nın başkenti Brüksel’de Avrupa Birliği tarafından desteklenen görüşmelerde bir araya geldi.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de 5 Ekim’de İspanya’da bir araya gelmesi planlanıyor.
